Een mooi geval van serendipity: via Twitter kwam ik in contact met een buurtgenoot (Patrick Visser) die bleek getouwd te zijn met een stapvriendin van vroeger, die buurtgenoot blijkt een trainingsbureau te hebben én een blog en daar las ik een erg leuke blogpost over de 7 leerprincipes van Leonardo da Vinci.
Ik denk niet dat ik iets heel uitzonderlijks zeg als ik stel dat Da Vinci het ideaalbeeld vertegenwoordigt van wat men in de Renaissance-mens de homo universalis noemde. De stormachtige sociale, economische, culturele en technologische ontwikkelingen in onze 21e eeuw vertonen best wat overeenkomsten met die 15e eeuw. De blogpost van Patrick Visser geeft een aardig inzicht in de geleerde en leergierige mens waar we ons best aan mogen spiegelen in het onderwijs. Is het 21e eeuwse ideaal van een creatieve docent niet erg vergelijkbaar met de homo universalis? En zouden eigenschappen die daarbij horen die creatieve docent niet ook misstaan?
- Curiosita: De onverzadigbare nieuwsgierigheid naar het leven en de rusteloze zoektocht naar leren als bron van geluk: ‘de wens om te leren is ieder edel mens aangeboren’.
- Dimostrazione: De bereidheid om je kennis volhardend te toetsen en bij te stellen, niet in het minst door te leren van je eigen fouten
- Sensazione: De continue verfijning van je waarnemingsvermogen, als middel om je ervaringen uit te breiden: ’saper videre’, zien is weten.
- Sfumato: De bereidheid om ambiguïteit, paradoxen en onzekerheid in je leven toe te laten (letterlijk: ‘in rook op gaan’)
- Arte/Scienza: De evenwichtige ontwikkeling van wetenschap en kunst, logica en verbeelding. In moderne termen: ‘whole brain thinking’.
- Corporalita: Het cultiveren van gratie, ‘tweehandigheid’ (Leonardo schreef en schilderde met beide handen), fitheid en een goede lichaamshouding: ‘mens sana in corpore sano’.
- Connessione: De erkenning van de samenhang der dingen en fenomenen.
Ik herken in dit beeld veel van wat mensen als Sir Ken Robinson en Dan Pink bepleiten als richtsnoer voor de ontwikkeling van (jonge) mensen in ons tijdgewricht. We zien toch vaak (met onze eenzijdige roep om hoog opgeleide leraren) een beperkte focus op het academische aspect van leren. De principes die Da Vinci erop na hield laten zien dat ontdekken, jezelf uitdagen, je grenzen verleggen, je blik verbreden, twijfelen aan je kennis een kunde, het fysieke en de samenhang tussen dat alles een hoger goed is dan de toets-geregiseerde academische steeple chase die we van het onderwijs hebben gemaakt en de methode drones die dat weer van docenten heeft gemaakt.