Soms heb je Aha!-momenten op plekken waar je ze het minst verwacht, zoals gisteravond. Ik was namelijk bij een concert van een van mijn favoriete bandjes, Band of Horses, in Tivoli. Nu is dat, volgens mij, het soort bandje dat je ‘moet kennen’, een bandje voor liefhebbers van stevige, melancholische Amerikaanse powerpop. Terwijl ik stond te genieten van het (overigens erg goede) concert, stond er naast me een groepje nauwelijks naar de band te kijken en te luisteren. Sterker nog, ze hadden alleen oog voor elkaar en stonden alleen maar te ouwehoeren. Aan het einde van een liedje kon er een obligaat applausje vanaf, maar ze hadden het verder overduidelijk prima naar hun zin.
Tussen twee liedjes door vroeg ineens een van de jongens uit het gezelschap aan me: Ken jij deze band? Weet je waar ze vandaan komen? Die vraag verbaasde me nogal, want je moet immers wel een echte muziekliefhebber zijn om € 15 voor een concert te betalen van een band die je niet kent. En om dat moment drong zich een beetje de vergelijking met een les aan me op. Want hoe aandoenlijk docenten soms ook hun best doen om mooie, leuke lessen te maken, soms komen leerlingen gewoon niet om naar ‘je ding’ te kijken. Ze vinden het prima om er bij aanwezig te zijn en hebben het zelfs prima naar hun zin, maar ze zullen weinig meer doen dan het ter kennisgeving aannemen en zo nu en dan terloops aan hun buurman vragen waar het eigenlijk over gaat.
Hoeveel ‘entertainment’ je ook in een les stopt, hoe mooi en bijzonder de les ook is, hij gaat een leerling pas echt bij blijven als hij er naartoe gekomen is om er daadwerkelijk iets te halen. Hoe hard de jongens van Band of Horses ook hun best hebben gedaan, ze hebben er geen extra fans door gekregen gisteren. Tijdens workshops vraag ik wel eens aan docenten hoeveel leerlingen in hun les zouden komen als de leerling geen verplichting zouden hebben. Het antwoord is meestal: geen één. Natuurlijk is de discussie over hoe dat dan komt en hoe je dat zou kunnen oplossen pas echt interessant. Neemt niet weg dat een hoop van onze leerlingen best graag naar een hoop lessen komen omdat het gezellig is en omdat de lessen niet vervelend zijn, maar er zijn toch maar weinig lessen die leerlingen echt inspireren en (nagenoeg) onbewust uitnodigen en aanzetten tot leren.
Ik blijf ervan overtuigd dat onderwijs waarin leerlingen een heel eind zelf mogen aangeven hoe ze iets mogen leren, het meest uitdagend is en leerlingen op een authentieke manier laat leren.
Wat een overpeinzing naar aanleiding van een bandje. En natuurlijk kan ik het niet laten om jullie ook uit te nodigen om eens naar een (overigens zeer rustig) liedje van Band of Horses te luisteren: